Destanlar, milletleri derinden etkileyen tarihi ve sosyal olayları ele alarak anlatan ve çoğunlukla manzum şekilde yazılmış edebi eserlere "destan" denir. Destanlar, henüz aklın ve bilimin toplum hayatına tam anlamıyla hâkim olmadığı dönemlerde ortaya çıkmış sözlü bir edebiyat ürünüdür. Ayrıca, destanlar efsanelerden sonra bilinen en eski edebiyat türleri arasında yer almaktadır. Yunanca "epos" sözcüğünden türemiştir.

Destanlar; efsane, mitoloji, folklor ve tarihi öğeleri içermektedir. Destanlar, bilge kişilerin hayatlarını, olaylarını konu alan hikâyeler ve toplumun ortak hayat görüşünü de yansıtır. Kişilerin vicdanlarını etkileyen ve yankılar uyandıran olaylar destan oluşumunda etkili olmuştur.

Destanlar, Doğuş, Yayılma ve Yazıya Geçirme olmak üzere üç safhadan oluşmaktadır. Doğuş safhasında önemli sosyal, tarihi olaylar ve kahramanlardan söz edilir. Yayılma safhasında ise olay ve kahramanlıklar bölgeden bölgeye sözlü yayılma yolu ile topluma aktarılır. Son safha olan Yazıya Geçirme, güçlü bir şairin destanı derleyip manzum hale getirmesi ile gerçekleşir.

Destanlar iki türde incelenir; Doğal (sözlü) ve Yapma (edebi) destanlar. Doğal destanlar, yazının henüz bulunmadığı ve yaygınlaşmadığı zamanlarda kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarılan, sonra yazıya geçirilen destanlardır. Yapma destanlar ise şairin toplumu etkileyen bir olayı destanlara benzeterek yazmasıdır.

Bozkurt Destanı: Bozkurtlar, Türklerin ilk ataları olarak bilinmektedir. Bozkurt, bugünkü Türk milliyetçiliğinin sembolü olarak kabul edilmektedir. Bozkurt Destanı ve Ergenekon Destanı, Büyük Türk Destanı'nın büyük bir parçasıdır.

Oğuz Kağan Destanı: Türk destanlarından olan Oğuz Kağan Destanı, Hun-Oğuz destanları grubunda yer almaktadır. Oğuz Kağan Destanı'nın dört ayrı yazılışı vardır: Farsça, Çağatayca ve Uygurca yazılışlarındaki Oğuz Kağan Destanı, Oğuz boyları, Türk dili, edebiyatı, folkloru ve tarihi kültürü hakkında bilgi vermektedir. Destan, Türklerin atası olarak bilinen Oğuz Kağan’ın hayatını anlatmaktadır.

Türeyiş Destanı: Bir Uygur destanı olarak bilinir. Büyük Türk İmparatorluğu'nu Göktürklerden devralan Uygur Türkleri, Türeyiş Destanı ile soylarının vücut buluşunu anlatırken aynı zamanda bütün Türk boylarında hakim bir inanış olan, soyun ilahi bir kaynağa bağlı olması fikrini bir kez daha belirtmişlerdir.

Köroğlu Destanı: Türk, Altay, Anadolu ve Azeri efsanelerinde ve halk öykülerinde yer almış söylencesel bir kahramanın öyküsünün anlatıldığı bir destan türüdür.

Manas Destanı: Kırgızların milli destanıdır. Manas Destanı, Mani dinini yaşayan Karahitaylar ile Müslüman Karahanlılar arasındaki mücadelede Kırgızların durumunu ve Manas adlı kişinin başından geçenleri anlatan bir destandır.

Göç Destanı: Uygur Türklerine ait bir destandır. Uygur Türkleri, yurtlarını nasıl bırakarak güneyden batıya göç ettiklerini anlatmaktadır.

Şu Destanı: Bu destanda, Türklerin İskender ile mücadeleleri ve geri çekilmeleri anlatılmaktadır.

Alp Er Tunga Destanı: Saka hakanı olarak bilinen Alp Er Tunga'nın İranlılarla yaptığı savaşlar anlatılmaktadır.